ไม่รู้ดีกว่า รู้ไปก็เท่านั้น เรื่องเบื้องบนเบื้องล่างมิอยากรู้ เพราะยังไงเบื้องบนก็ต้องออกแอ๊กชั่นให้เป็นธรรมแก่สมาชิกอยู่แล้ว เพราะเป็นผู้ใหญ่หลักปกครองคนต้องมีอยู่แล้ว
หลักธรรมในการปกครอง
1.ผู้ปกครองต้องมีอัธยาศัยประกอบด้วยเมตตากรุณา มุ่งหวังให้คนทั้งหมู่อยู่เย็นเป็นสุขทั่วกัน ตั้งใจช่วยเขาให้พ้นจากทุกข์ยากเดือดร้อน ไม่มักได้ ไม่เห็นแก่สุขเฉพาะตัวและเที่ยงธรรม
2.ผู้ปกครองต้องประกอบด้วยคุณธรรมเหล่านี้ และต้องแสดงให้คนในปกครองเห็น คือ ความหมั่นขยัน ความรอบคอบ ทำการงานสะอาด พิจารณาก่อนจึงทำ ระมัดระวัง เลี้ยงชีพชอบธรรม ไม่ประมาท ฉลาดในอุบาย รู้จักผ่อนปรน แก้ไขให้ร้ายกลับเป็นดี
3.ผู้ปกครองต้องทำตัวเป็นแบบอย่างสมเป็นผู้นำในข้อเหล่านี้ เคารพรักษาระเบียบ เอาใจใส่ต่อหน้าที่ เคารพรักษาระเบียบ เอาใจใส่ต่อหน้าที่ ทำอะไรทำจริง อดทนต่อความเหนื่อยยาก ขะมักเขม้นในการงาน เป็นคนตรงต่อเวลา เคารพประโยชน์ของผู้อื่น ยอมเสียสละเพื่อหมู่
4.ผู้ปกครองต้องรู้จักอ่านคน คนในโลกมี 3 จำพวก พวกหนึ่งรู้จักใช้ทั้งตัวเองทั้งผู้อื่น พวกหนึ่งรู้จักใช้ตัวเองแต่ไม่รู้จักใช้ผู้อื่น พวกหนึ่งไม่รู้จักใช้ทั้งตัวเองทั้งผู้อื่นต้องให้คนอื่นใช้ การใช้คนต้องรู้จักเลือกให้เหมาะแก่งาน ถ้าอ่านคนไม่เป็นก็เลือกไม่ถูก
5.ผู้ปกครองต้องรู้จักอุบายวิธีสำหรับจูงใจคนให้เกิดความสมัครใจเพราะการทำโดยถูกบังคับ ไม่ให้ผลดีเท่าการทำโดยสมัครใจ
6.ผู้ปกครองต้องรู้จักผูกใจคนให้รักและนับถือด้วยสังคหธรรม คือเผื่อแผ่ให้กัน พูดจาอ่อนโยนไพเราะ ช่วยเหลือไม่ดูดาย วางตนสมฐานะ ไม่ถือตัว เพราะหลักธรรมดามีอยู่ว่า ถ้ามีความรักความนับถือแล้ว ก็มีแก่ใจช่วยทำเอง โดยไม่ต้องออกปากและยอมให้ใช้ โดยความเต็มใจปราศจากรังเกียจ
ข้อควรสำนึก
1.ระเบียบจำเป็นแก่การปกครอง แต่ถ้ากวดขันระเบียบมากเกินไป แทนที่จะเรียบร้อย อาจกลายเป็นอลหม่านวุ่นวายก็ได้ เพราะคนยังไม่รู้ค่าของระเบียบ
2.ถ้าคนรู้ค่าของระเบียบทั่วกันแล้ว ก็ไม่ต้องให้ผู้ปกครองกวดขัน เขากวดขันตัวของเขาเอง
3.อุบายวิธีที่จะชักนำคนให้เล็งเห็นค่าของระเบียบ เป็นสิ่งจำปรารถนาเป็นคู่กันไปกับระเบียบ
4.ต้องรู้จักเอาใจเขามาใส่ใจเรา ไม่ทำอะไรเอาแต่ใจของตน
5.ไม่ใช่แต่คนที่อยู่ในปกครองเท่านั้นที่อาจทำผิด แม้ตัวผู้ปกครองเอง ก็อาจทำผิดได้
6.การที่เขาไม่เข้าใจคำสั่ง หรือทำอะไรไม่ถูกตามที่สั่งนั้น อย่าพึ่งลงโทษว่าเขาไม่รู้ภาษาคน อาจเป็นเพราะท่าพูดให้เขาเข้าใจไม่ได้ก็ได้
7.ถ้อยคำที่กระด้าง ไม่ไพเราะหู ย่อมปกปิดความหวังดีของผู้พูดเสีย
8.ในเวลามีอำนาจ แม้ทำผิดทำชั่วก็ปิดไว้ได้ เพราะเขาเกรงอำนาจไม่อาจพูด ในเวลาหมดอำนาจก็หมดคนเกรง ความผิดความชั่วก็โผล่ตัวให้คนเห็น อย่างที่ว่า “น้ำลดตอผุด”
9.ผู้ปกครองเป็นเป้าแห่งสายตาของคนทั้งหลายที่อยู่ในปกครอง เขาเห็นท่าน แต่ท่านอาจไม่เห็นเขา การกระทำของท่านนั่นแหละ แสดงให้เขาเห็นว่า ท่านเป็นผู้สมควรที่เขาจะรักเคารพนับถือหรือไม่
10.ผู้ปกครองที่ดี ต้องมีทั้งพระเดชและพระคุณ ถ้าขาดเสียอย่างใดอย่างหนึ่งก็ปกครองให้ดีไม่ได้ แต่พระคุณนั้นควรใช้เสมอ ส่วนพระเดชพึงเลือกใช้เมื่อจำเป็นจริงๆ
สรุปสมาชิกน้อยๆรู้ไปสองไพเบี้ย นิ่งเสียตําลึงทอง
